• productie houtige biomassa
• biomassaketen
• biomassaplantages

Probos ziet houtige biomassa¹ als een belangrijke economische drager voor beheer en instandhouding van bos, natuur, landschap en stedelijk groen. Biomassa is een hernieuwbare grondstof en energiebron die wordt gezien als een zeer belangrijke vervanger van fossiele grondstoffen en -brandstoffen. In de transitie van hernieuwbare energie is er een mix aan nieuwe energiebronnen nodig, zoals zon, wind, geothermie en biomassa. Op de lange termijn wordt biomassa in toenemende mate van belang voor de vervaardiging van biobased producten. Als gevolg hiervan neemt de vraag naar biomassa toe.

In de visie van Probos is hierbij de basisvoorwaarde dat teelt, oogst en benutting van biomassa op een verantwoorde (duurzame) wijze plaatsvinden. Dit betekent ten eerste dat bij oogst en teelt de principes van duurzaam (bos)beheer worden gehanteerd. Daarnaast is cascadering van belang, waarbij biomassa wordt ingezet in de meest optimale toepassingen ten opzichte van economie en klimaat. Bovendien streeft Probos naar lokale en regionale inzet van biomassa die maatschappelijk gezien op meerdere fronten meerwaarde heeft.

Er zijn verschillende biomassabronnen en –stromen die elk hun eigen aandachtspunten en voorwaarden kennen ten aanzien van duurzame mobilisatie en benutting. Voor Probos zijn de volgende randvoorwaarden essentieel bij de benutting van biomassa:

• Extra aandacht voor het in standhouden van de nutriëntenbalans en het behoud van biodiversiteit bij biomassaoogst en -teelt.
• Het in standhouden van de ruimtelijke (landschappelijke) kwaliteit, vooral bij landschappelijke beplantingen en stedelijk groen.
• Werken aan maatschappelijk draagvlak voor biomassaoogst en -benutting.
• Biomassateelt in korte omloop bossen of andere biomassaplantages dient zo plaats te vinden dat er geen sprake is van verdringing van de voedselproductie en bij voorkeur geen gebruik wordt gemaakt van bestrijdingsmiddelen en kunstmest.
• De inzet dient zo hoogwaardig² mogelijk plaats te vinden. Verbranding geschied bij voorkeur pas als er geen alternatieve toepassing als materiaal meer beschikbaar zijn.

Nederland is voor haar houtbehoefte momenteel al grotendeels afhankelijk van import. Met de stijgende vraag naar biomassa, is het dan ook niet vreemd dat een groot deel van deze vraag door middel van import wordt ingevuld. Net als voor Nederlands rondhout, vindt Probos dat Nederland moet streven naar zoveel mogelijk duurzame benutting van Nederlandse biomassabronnen. Hierbij dient nadrukkelijk ook buiten het bos gekeken te worden. Potentieelstudies die onder andere door Probos zijn uitgevoerd, tonen aan dat in met name het landschap en het stedelijk groen nog een grote biomassapotentie zit. Ook biomassateelt op restgronden en biomassateelt in slimme functiecombinaties met bijvoorbeeld waterberging en agroforestry, kunnen in de toekomst een belangrijke bijdrage leveren.

De markt van houtige biomassa is in Nederland nog sterk in ontwikkeling. Voor een deel wordt de benutting van biomassa gesubsidieerd en voor een deel wordt het aan de markt overgelaten. Daarnaast is de diversiteit van biomassabronnen en –stromen groot. Biomassa komt vrij over een groot aantal versnipperde bronnen met verschillende kwaliteiten. Het bij elkaar brengen van vraag een aanbod is een logistieke uitdaging. Biomassa is momenteel soms een inkomstenbron en soms een kostenpost. Het benutten van houtige biomassa als economische drager is als gevolg hiervan voor terreineigenaren en –beheerders lastig. Een optimalisatie van kosten-baten door samenwerking in de keten in bijvoorbeeld coöperaties, betere oogstplanning en efficiëntere oogstmethoden (machines) dragen bij aan een beter benutting van houtige biomassa.

Biomassa is in de visie van Probos alleen een geschikte grondstof en energiebron wanneer het binnen een duidelijk duurzaamheidskader geproduceerd, verwerkt en benut wordt. Probos wil daarom bijdragen aan de duurzame mobilisatie en benutting van duurzame biomassa door kennisontwikkeling en kennisverspreiding, zodat biomassa een duurzame economische drager wordt voor duurzaam beheer van bos, natuur en landschap in Nederland en daarbuiten. Daarvoor verzamelt, produceert, stimuleert en/of ontwikkelt Probos:

• goede cijfers over biomassa productie (potentieel), benutting, import en export;
• duurzame en kostenefficiënte oogstmethoden van biomassa;
• optimalisatie en cascadering in biomassaketens;
• verwaarding van biomassa met inbegrip van maatschappelijke functievervulling;
• biomassateelt op restgronden en in functiecombinaties;
• landschappelijke inpassing van biomassateelt.

De activiteiten van Probos bestaan uit marktonderzoek, potentieel studies, initiëren en begeleiden van pilots en praktijkonderzoek, literatuurstudie, organiseren van praktijkdemonstraties en voorlichtingsbijeenkomsten.

Naar 'Duurzame mobilisatie en benutting van biomassa' projecten...