rabatten
Oude Bossen Veluwe     Project in de kijker

Zichtbaar maken gebruikshistorie Het Nationale Park De Hoge Veluwe

De Kemperberg op Het Nationale Park De Hoge Veluwe kent een rijke en gevarieerde gebruikshistorie. In 1628 verzochten twee Arnhemse notabelen de Magistraat van de stad Arnhem om een stuk heide bij de ‘Kemperbergen’ te mogen ontginnen. Een jaar later wordt op de kaart van Nicolaes van Geelkercken de latere landbouwenclave al aangegeven als ‘nieuw aengegraven landt’. Deze landbouwenclave werd in de loop der tijd verder uitgebreid. Rond 1832 ligt de enclave nog steeds te midden van de heide. De enclave bestond toen uit drie boerderijen met huisweides, een tiental percelen bouwland omgeven door houtwallen, drie schaapskooien en enkele bospercelen. Omstreeks 1900 kwam het gebied in handen van Baron Tuyll van Serooskerken. Hij vormde de Kemperberg om tot een landgoed met bijbehorend landhuis. Dit gebied herbergt nog diverse restanten uit de ontginningsperiode en de landgoedtijd, zoals voormalige huisplaatsen met muurresten, restanten van erfbeplantingen en een put. Ook de oude, relatief fijnmazige structuur van lanen, wegen en paden binnen de enclave en de omringende bossen is nog steeds herkenbaar. Het echtpaar Kröller-Müller heeft in de omgeving van de Kemperberg in de periode 1900-1930 verschillende gronden aangekocht. De bedoeling was dat er een gebied zou ontstaan waarin mevrouw kunst zou kunnen verzamelen en tonen en waarin meneer zou kunnen jagen. Ten behoeve van de jacht zijn er verschillende inrichtingen gemaakt, zoals wildweides en voerkelders. De jacht is sindsdien een wezenlijk onderdeel geweest van de bedrijfsvoering.

De zichtbaarheid van het geperceleerde agrarische landschap op de Kemperberg dreigt echter verloren te gaan. Zo groeien voormalige agrarische percelen dicht en zijn de historische lijnen minder of helemaal niet meer zichtbaar door oprukkende opstanden en toegenomen verjonging. Ook de restanten van de jachtgeschiedenis gaan langzaam verloren. Bijvoorbeeld de voerkelders worden al jaren niet meer gebruikt en dreigen in verval te raken.

Om de ontstaansgeschiedenis van de Kemperberg te benadrukken en een deel van de jachtgeschiedenis van het Nationale Park te tonen, wordt in dit uitvoeringsproject een gedeelte van de dichtgegroeide oude agrarische percelen weer open gemaakt en geschikt gemaakt als wildweide. Daarnaast worden enkele voerkelders hersteld. De voerkelders zullen tevens gaan dienen als vleermuisverblijf. Tot slot zullen enkele historische lijnen in het landschap (lanen, wildwallen en erfgrenzen) weer zichtbaar worden gemaakt.

Zie beschrijving uitvoeringsproject Zichtbaar maken gebruikshistorie Het Nationale Park De Hoge Veluwe voor de actuele stand van zaken.

Gehanteerde bronnen/Meer info:

  • Breman, G. & P. Hofman. 2009. De Hoge Veluwe in kaart gebracht. Hoge Veluwereeks. Nr. 6. Vereniging Vrienden van de Hoge Veluwe
  • Derks, G.J.M., R.J.A. Crols, J.C. Hoenselaars & H.M.P. Bouwmeester. 2007. Cultuurhistorische Analyse Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Arnhem, Gelders Genootschap.
  • Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe. 2010. Cultuurhistorische Visie Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Hoenderloo, Stichting het Nationale Park De Hoge Veluwe.

kemperberg
De enclave De Kemperberg te midden van de heidevelden aan het begin van de negentiende eeuw
(bron: Kaart van de Veluwe en de Veluwezoom, M.J. de Man 1802-1812)

Dit project wordt gefinancierd door de Provincie Gelderland, de uitvoering is in handen van Stichting Probos.