Verduurzamen houtketen en waarderen bos-ecosysteemdiensten

In opdracht van de Federale Overheids Dienst Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu voert Probos in de eerste helft van 2009 een inventarisatie uit naar het aandeel duurzaam geproduceerd hout op de Belgische markt in 2008.

De laatste decennia is de financiering van bos en natuur stap voor stap steeds meer gedomineerd geraakt door overheidsfinanciering. Door het deels collectieve karakter ervan zal betrokkenheid van overheden bij de financiering in veel gevallen ook in de toekomst aan de orde zijn.

Steeds meer opdrachtgevers gaan er toe over functionele eisen te stellen aan het bestek voor aanbesteding. Dit heeft onder meer tot gevolg dat langzamerhand de specifieke kennis over hout(toepassingen) afneemt, terwijl er juist allerlei ontwikkelingen gaande zijn die juist meer kennis vereisen.

De vraag naar duurzaam geproduceerd en dus gecertificeerd hout neemt snel toe. Het duurzaam inkoopbeleid van de verschillende overheden en de algemene trend naar maatschappelijk verantwoord ondernemen, maken de roep om gecertificeerd hout alleen maar luider.

De begeleiding van recreatie vormt een belangrijk en tijdrovend onderdeel van het takenpakket van natuurbeheerders en brengt ook de nodige kopzorgen met zich mee. Natuurbeheerders worden bijvoorbeeld regelmatig geconfronteerd met aanvragen voor het organiseren van sportevenementen in hun natuurgebieden.

Het Platform Hout Nederland (PHN) is een coalitie van marktpartijen uit de bos- en houtsector die hun gezamenlijke belangen behartigen, beleidsondersteuning geven en visies ontwikkelen over de positie van de Nederlandse houtverwerkende industrie en de Nederlandse houtvoorziening.

Er bestaat nog veel onduidelijkheid over de logistiek rondom de oogst, verwerking en levering van biomassa. Er wordt vaak snel overheen gepraat. Een veel gehoorde opmerking is: “Als de vraag er is dan komt de biomassa vanzelf.”

De reus ontwaakt! Iedereen heeft het over de enorme invloed die China heeft op de wereldmarkt en de snelle stijging ervan. Maar slechts weinigen berichten hierover uit de ‘eerste hand’.

Tropisch hardhout is een schaarse grondstof, zeker als dit afkomstig is uit duurzaam beheerd bos. Het is dan ook van groot belang om tropisch hardhout alleen voor die toepassingen in te zetten waar de specifieke kwaliteiten van dit hout tot hun recht komen.

Probos heeft in 2007 voor de derde maal een symposium georganiseerd binnen het thema ‘Verantwoord ondernemen met hout’. De symposia worden druk bezocht en de reacties zijn zeer positief, waardoor het een reeks is geworden. In 2007 stonden de sociale aspecten van duurzaam bosbeheer en houtverwerking onder de aandacht.

Meer en meer bedrijven, ook in het houtbedrijfsleven, hebben verantwoord ondernemen hoog op de agenda staan en handelen er naar. Gelukkig zijn er bedrijven succesvol op dit gebied, maar in de praktijk is het niet altijd eenvoudig. Dit is de reden dat Stichting Probos het kennisnetwerk Verantwoord Ondernemen met Hout opzet.

Het bomen in het Nederlandse bos worden steeds dikker, terwijl de houtverwerkende industrie in toenemende mate moeite heeft om dikke stammen te verwerken. Probos is door het ministerie van LNV gevraagd een studie uit te voeren naar de achtergronden en ernst van het geconstateerde probleem en mogelijke oplossingen.

Om duurzaam bosbeheer in Oekraïne te ontwikkelen, te promoten en handelsrelaties tussen Oekraïne en Nederlandse bedrijven te stimuleren, is een project opgezet door Probos, FORM International en de State Committee of Forestry of Ukraine.

In de Wieden en de Weerribben wordt de rietmat eens in de zoveel tijd afgeplagd worden om de biodiversiteit en de productiviteit van de rietlanden in stand te houden. De afgelopen jaren zijn veel rietlanden afgeplagd.

Slechts 55% van bij jaarlijkse bijgroei in het Nederlandse bos wordt geoogst. Probos is er voorstander van om te proberen de houtoogst iets te verhogen. En dat kan makkelijk binnen de randvoorwaarden van duurzaam bosbeheer.

Nu Rijkswaterstaat (RWS) er steeds meer toe overgaat om functionele eisen te stellen aan het bestek voor aanbesteding en naar mate er meer zogenaamde lesser known timber species op de markt worden aangeboden en in verschillende werken worden toegepast, is er behoefte om de kennis en ervaring met het gebruik van hout vast te leggen en beter toegankelijk te maken.

De gezonde financieringsbasis van bosbeheer is één van de speerpunten van Probos. Groene diensten staan van ook regelmatig centraal in het werk van Probos. Naar aanleiding van het project dat Probos samen heeft uitgevoerd met Gelders Particulier Grondbezit heeft de ANWB van de opbrengsten van haar topografische kaarten van het fietsknooppunt op de Veluwe 25 eurocent ter beschikking gesteld aan de grondeigenaren. Probos is gevraagd om dit fonds op een eerlijke en efficiënte manier te verdelen onder de betrokken grondeigenaren op de Veluwe.

Op dit moment inventariseert Probos in opdracht van het ministerie van VROM de hoeveelheid duurzaam geproduceerde hout- en papierproducten. Het ministerie beschouwt deze inventarisatie als nulmeting om te weten hoeveel duurzaam geproduceerd hout in het jaar 2005 op de Nederlandse markt terecht is gekomen.

Duurzaam bosbeheer is gestoeld op ecologische, sociale én economische principes. Echter, de financiering van bosbeheer is in Nederland de laatste jaren steeds meer afhankelijk geworden van subsidies.

Doel is de ontwikkeling en ingebruikname van een Europese marktplaats voor uiteenlopende biomassastromen, om de handel tussen vragers en aanbieders van biomassa te versterken op een regionale, nationale en internationale schaal.