Bosberichten 1982 - 1986

Het lijkt een wat vreemde combinatie: Boseigendom, welvaart en houtoogst. Toch zijn bij een bepaald houtprijsniveau de verdeling van het bos over de verschillende soorten eigenaren en de welvaart die in een land heerst inderdaad van grote invloed op de mate waarin de houtoogst-mogeliJkheden worden benut. Een wat wrange variant zien we in ontwikkelingslanden Gebrek aan primaire levensbehoeften dwingt de bevolking tot een ongelimiteerde kap van brandhout of tot het opruimen van bos om landbouwgrond te krijgen. Het bos is er overwegend in handen van de overheid en dat betekent voor velen (en zeker niet alleen in de ontwikkelingslanden!) dat het van niemand of iedereen is De overheid zelf overigens zal, naarmate het land armer is en grotere schulden heeft, meer geneigd zijn op grote schaal hout te oogsten of te laten oogsten.

Hoe moeizaam de ontwikkeling van een gezamenlijke bos- en houtstrategie in de E. G. ook verloopt, een gunstige uitzondering vormt het researchbeleid. Terwijl nog een grootscheeps onderzoekprogramma op het gebied van bos en hout in uitvoering is, bereidt de E. G. alweer een nieuw communautair programma voor. Wij vroegen ir. R. P. van der Zwan, tot voor kort werkzaam bij het Ministerie van Economische Zaken, iets over vooral het lopende programma te vertellen.

Er bestaat weinig inzicht in het verkoopgedrag van de Nederlandse boseigenaren bij de verkoop van rondhout en de gevolgen daarvan voor de houtmarkt en de prijzen. Om te kunnen komen tot een verbetering van de marktsituatie van inlands rondhout en daarmee een bijdrage te leveren aan een goed permanent inzicht in de huidige houtstroom in Nederland, moet dit gedrag eerst inzichtelijk gemaakt worden. Op grond hiervan werd het op deze plaats besproken oriënterend, kwalitatief onderzoek verricht.

Populier is, zeker naar produktie gemeten, de belangrijkste Nederlandse loofhoutsoort: jaarlijks wordt in ons land naar schatting rond 200.000 m3 geoogst. Dit hout vindt vele toepassingen, waarvan de belangrijkste zijn gezaagd hout in verschillende kwaliteiten, klompen en mechanische pulp. De klompenfabricage is zelfs vrijwel geheel van populierehout afhankelijk! Een zeer klein deel van het in ons land geproduceerde zaaghout van populier wordt uitgevoerd; hetzelfde geldt voor de export van gezaagd populierehout. De invoer van met name zaaghout is veel groter. Aan die in- en uitvoer wordt in dit artikel aandacht besteed. Niet omdat de daarbij betrokken hoeveelheden hout op zich nu zo groot zijn, maar vooral omdat onze Stichting vaak vragen hierover krijgt. Want populier is een houtsoort die velen interesseert!

In het kader van de United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD) te Genève is in de afgelopen vijf jaren een tiental vergaderingen gehouden over de grondstof tropisch hout. Dit ter uitvoering van de in Nairobi (1976) gesloten overeenkomst artikel 93 111 en artikel 124 V. Overigens, niet alleen hout is in dit verband ter sprake geweest, maar in afzonderlijke conferenties ook andere produkten zoals jute, koper, tin, mangaan en koffie, in totaal 18 grondstoffen. Op 18 november 1983 is men te Genève tot een conceptovereenkomst voor een Internationale Organisatie Tropisch Hout (ITTO) gekomen, die thans aan de diverse regeringen ter ondertekening wordt aangeboden.

Tussen het verantwoord gebruik van bossen en de verantwoorde opvoeding van kinderen liggen opmerkeljke overeenkomsten. De meest opvallende is wet dat de gebeurtenissen van één dag het hele leven ten goede of ten kwade kunnen keren. Wordt een stuk bos misbruikt, dan duren de gevolgen lang en zijn soms onherstelbaar. Iets dergelijks geldt overigens voor de bodems die onder het bos schuil gaan. Wat het zorgenkind is onder de kinderen, dat is tropenbos onder de bossen. Het heeft een delicate gezondheid. Indien het is aangetast, dan duurt het herstel lang. Weliswaar is het begaafd met vele kwaliteiten, maar dat gaat gepaard met een moeilijk karakter. Probeert men daaraan wat te doen, dan reageert het tropenbos maar al te dik· wijls op onverwachte, en zelden op voor de mens prettige wijze.